W ostatnich dwunastu latach do strefy euro weszło aż siedem państw tj. Słowenia, Słowacja, Estonia, Łotwa i Litwa oraz Malta i Cypr. Pierwsze pięć znajduje się na dość podobnym poziomie rozwoju co Polska. Warto więc sprawdzić, jak wprowadzenie euro wpłynęło na gospodarkę tych krajów.
Należy przy tym mieć świadomość, że są to państwa, w których PKB jest kilka, a nawet kilkanaście razy mniejsze niż te w Polsce. Na ogół zaś, im większy kraj, tym wprowadzenie nowej waluty jest bardziej skomplikowane.
Jednym z celów wprowadzenia przez UE jednej, wspólnej waluty w 1999 roku było przekonanie, że przyspieszy to tempo wzrostu gospodarczego. Po 2004 roku i dołączeniu do struktur unijnych kolejnych państw strefa euro ulegała stopniowemu rozszerzaniu. Tempo wzrostu PKB per capita rok do roku w procentach*
Tempo wzrostu PKB per capita rok do roku w procentach*
|
Kraj /rok |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Słowenia |
5,4 |
6,3 |
3,2 |
-8,9 |
1,1 |
0,6 |
-2,8 |
-1,7 |
2,9 |
2,3 |
3,4 |
4,9 |
4,1 |
|
Słowacja |
9,1 |
10,2 |
5,9 |
-5,6 |
4,2 |
4,0 |
1,6 |
0,8 |
3,0 |
4,4 |
2,8 |
2,7 |
4,0 |
|
Estonia |
10,8 |
8,1 |
-5,3 |
-14,3 |
1,9 |
8,2 |
5,0 |
2,4 |
3,1 |
1,5 |
3,7 |
5,0 |
3,4 |
|
Łotwa |
13,6 |
10,9 |
-2,9 |
-13,1 |
-1,2 |
8,2 |
5,4 |
3,1 |
3,0 |
3,9 |
2,8 |
5,5 |
6,0 |
|
Litwa |
8,8 |
12,6 |
3,1 |
-13,9 |
3,5 |
8,9 |
5,1 |
4,9 |
4,6 |
2,7 |
3,5 |
5,8 |
4,7 |
|
Polska |
6,7 |
6,3 |
4,7 |
2,3 |
3,3 |
5,3 |
1,0 |
2,0 |
2,9 |
3,8 |
3,7 |
4,4 |
5,1 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych eurostatu.
*Pogrubione wartości oznaczają rok, w którym wprowadzono euro w danym kraju.
Dane gospodarcze sugerują, że wprowadzenie euro nie wpływa na poziom tempa wzrostu PKB lub też, że wpływ ten jest minimalny. Przykładowo, kryzys gospodarczy z 2009 roku odbił się równie negatywnie na kraje mające własną walutę, jak i na te będące już w strefie euro. Wszystkie z analizowanych państw miały także podobne tempo wzrostu gospodarczego przed i jak i po wprowadzeniu europejskiej waluty.
Osoby sceptycznie nastawione do wprowadzenia euro czasem powołują się na argument, że może to znacznie zwiększyć poziom bezrobocia.
Poziom bezrobocia w procentach*
|
Kraj /rok |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Słowenia |
6,0 |
4,8 |
4,4 |
5,9 |
7,2 |
8,2 |
8,8 |
10,1 |
9,7 |
9,0 |
8,0 |
6,6 |
5,5 |
|
Słowacja |
13,4 |
11,1 |
9,5 |
12,0 |
14,4 |
13,6 |
14,0 |
14,2 |
13,2 |
11,5 |
9,7 |
8,1 |
6,8 |
|
Estonia |
5,9 |
4,6 |
5,5 |
13,6 |
16,7 |
12,3 |
10,0 |
8,6 |
7,4 |
6,2 |
6,8 |
5,8 |
5,5 |
|
Łotwa |
7,0 |
6,1 |
7,7 |
17,5 |
19,5 |
16,2 |
15,1 |
11,9 |
10,9 |
9,9 |
9,6 |
8,7 |
7,9 |
|
Litwa |
5,8 |
4,3 |
5,8 |
13,8 |
17,8 |
15,4 |
13,4 |
11,8 |
10,7 |
9,1 |
7,9 |
7,1 |
6,0 |
|
Polska |
13,8 |
9,6 |
7,1 |
8,2 |
9,6 |
9,6 |
10,1 |
10,3 |
9,0 |
7,5 |
6,2 |
4,9 |
3,7 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Światowego.
*Pogrubione wartości oznaczają rok, w którym wprowadzono euro w danym kraju.
Dane wskazują na brak korelacji pomiędzy wprowadzeniem euro a bezrobociem. To, jaka waluta obowiązuje w danym kraju, ma raczej marginalne znaczenie na liczbę ludzi pozostających bez pracy. Dużo większy wpływ wywierają tu inne czynniki, a w szczególności ogólna kondycja europejskiej i światowej gospodarki. Bezrobocie było najwyższe w okresie kryzysu finansowego niezależnie od tego, jaka waluta obowiązywała w danym państwie.
Bardzo często można spotkać się z opinią, że wprowadzenie euro doprowadza do dużego wzrostu cen.
Poziom inflacji w procentach*
|
Kraj /rok |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Słowenia |
2,5 |
3,7 |
5,7 |
0,8 |
1,8 |
1,8 |
2,6 |
1,8 |
0,2 |
-0,5 |
-0,1 |
1,4 |
1,7 |
|
Słowacja |
4,5 |
2,8 |
4,6 |
1,6 |
1,0 |
3,9 |
3,6 |
1,4 |
-0,1 |
-0,3 |
-0,5 |
1,3 |
2,5 |
|
Estonia |
4,4 |
6,6 |
10,4 |
-0,1 |
3,0 |
5,0 |
3,9 |
2,8 |
-0,1 |
-0,5 |
0,2 |
3,4 |
3,4 |
|
Łotwa |
6,5 |
10,9 |
15,4 |
3,5 |
-1,1 |
4,4 |
2,3 |
0,0 |
0,6 |
0,2 |
0,1 |
2,9 |
2,5 |
|
Litwa |
3,7 |
5,7 |
10,9 |
4,5 |
1,3 |
4,1 |
3,1 |
1,1 |
0,1 |
-0,9 |
0,9 |
3,7 |
2,7 |
|
Polska |
1,0 |
2,5 |
4,2 |
3,5 |
2,6 |
4,3 |
3,7 |
0,9 |
0,0 |
-0,9 |
-0,6 |
2,0 |
1,7 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Światowego.
*Pogrubione wartości oznaczają rok, w którym wprowadzono euro w danym kraju.
Hipoteza mówiąca o tym, że wejście do strefy euro oznacza wielki wzrost cen także jest błędna. Dane pokazują, że na ogół wejście do strefy Euro obniża poziom inflacji. W analizowanym okresie, we wszystkich krajach średni poziom inflacji po wprowadzeniu euro był niższy niż wcześniej.
Wedle danych proeuropejskiej Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana, obywatele w krajach, w których obowiązuje euro, są z tego zadowoleni. Szczególnie pozytywnie na temat wspólnej waluty wypowiadają się mieszkańcy państw, które względnie niedawno ją wprowadzili.
Największym poparciem waluta euro cieszy się bowiem w Estonii, gdzie jej zwolennicy stanowią niemal 90% społeczeństwa. Około 80% poparcie notowane jest zaś między innymi w takich krajach jak Słowacja, Niemcy, Łotwa, czy Irlandia. Dla porównania tylko 34% Polaków jest za wejściem do strefy euro.
Wbrew pozorom wejście do strefy euro nie zmieniłoby diametralnie życia większości Polaków. Najważniejszą kwestią byłoby tu po prostu przyzwyczajenie się do zarabiania i wydawania pieniędzy w nowej walucie.
Euro mogłoby jednak nieco ułatwić życie Polakom wybierającym się do innego kraju, w którym obowiązuje ta waluta. Odpadłby przecież konieczność odwiedzania kantorów. Brak konieczności wymiany walut mógłby także zachęcić obcokrajowców do częstszego odwiedzania Polski, co mogłoby zwiększyć przychody z turystyki.
Wprowadzenie euro ułatwiłoby życie także wszystkim ludziom, których praca związana jest z kontrahentami zagranicznymi np. księgowym pracującym w firmach o międzynarodowym zasięgu.
Średni kurs euro do złotówki w ujęciu miesięcznym
Opracowanie własne na podstawie danych NBP/
Poziom kursu euro do złotówki w ostatnich latach jest bardzo stabilny, choć trudno przewidzieć, jak ta sytuacja będzie wyglądać w przyszłości. Czasami zaś nawet małe wahnięcia kursu potrafią istotnie wpłynąć na kondycję finansową firm. Wspólna waluta zlikwidowałabym ten problem ryzyka kursowego, co pomogłoby wielu polskim przedsiębiorcom.
Do wprowadzenia euro nie wystarczą tylko chęci, ponieważ konieczne jest także spełnienie norm unijnych, czyli tzw. kryteriów konwergencji. W tym celu kilka parametrów gospodarczych musi wykazywać odpowiednią i stabilną wartość.
Obecnie Polska nie spełnia wszystkich koniecznych kryteriów. Ponadto wymagane byłyby duże zmiany w aktach prawnych, w tym Konstytucji.
Pewne przysłowie głosi, że gdzie dwóch ekonomistów, tam trzy opinie. Poglądy specjalistów dotyczące wejścia do europejskiej unii walutowej także są dość podzielone. Na ogół jednak są oni zdania, że byłoby to korzystne dla polskiej gospodarki i Polaków.
Wielu ekspertów podkreśla także to, że duże znaczenie będzie miało to, w jaki sposób euro zostanie wprowadzone. Jedną z ważniejszych kwestii jest tu wysokość kursu, po którym złotówki mają być zamieniane na euro. Wejście do strefy euro wprowadziłoby także spore zmiany w krajowym systemie gospodarczym, a istotnie zmieniłaby się np. rola NBP.
Wprowadzenie Euro byłoby także symboliczne i ukazywało chęć Polaków do dalszej integracji europejskiej. Jeszcze bliższa współpraca z innymi krajami UE mogłaby pozytywnie wpłynąć na długookresowe tempo rozwoju polskiej gospodarki.
Jak wiadomo, Polska zgodziła się na wprowadzenie euro już wtedy, gdy dołączyła do UE. Do dziś jednak nie wiadomo, czy i kiedy Polska wejdzie do eurolandu. Decyzja zależy od polityków, którzy kierują się opinią społeczeństwa. Te zaś w większości sprzeciwia się zmianie złotówki na euro.
Obecnie żadna licząca się partia polityczna nie skłania się więc ku wejściu Polski do strefy Euro. Ponadto Przystąpienie do unii walutowej wymagałoby spełnienia pewnych warunków i sporej ilości czasu. Można więc założyć, że przynajmniej przez kilka lat w Polsce nadal obowiązującą walutą będzie złotówka.
